Nhạc Sĩ Vô Thường

Vô Thường (1940-2003)

Một hiện tượng nhạc Việt hải ngoại

Từ nhiều năm qua, tôi đã nghe rất nhiều băng nhạc, dĩa CD, gặp gỡ rất nhiều danh ca cũng như nhạc sĩ Việt Nam từ những người nổi tiếng từ lúc còn ở Việt Nam đến những người bắt đầu tạo nên tiếng tăm ở hải ngoại . Tôi muốn nói đến các nhạc sĩ đàn anh như Phạm Duy, Hoàng Thi Thơ, Lam Phương, Phạm Đình Chương, Phạm Mạnh Cương, Nhật Bằng, Hoàng Trọng, Xuân Lôi, Xuân Tiên, Trịnh Hưng, Lê Hữu Mục, Mạnh Bích, đến các danh ca có nhiều tên tuổi như Thái Thanh, Khánh Ly, Bạch Yến, Lệ Thu, Thanh Thúy, Hương Lan, Elvis Phương, Chế Linh, Anh Khoa, Tuấn Ngọc, Duy Quang ,Thanh Tuyền, Kim Tước, Châu Hà, vv… Tôi muốn nói tới những nhạc sĩ trẻ như Đức Huy, Trần Quãng Nam, Trịnh Nam Sơn, các nhạc sĩ phong trào Hưng Ca,các nhạc sĩ các quán Nhạc Việt, Em Ca Hát , các nữ nhạc sĩ trẻ xuất hiện ở hải ngoại như Nguyệt Ánh, Khúc Lan, Lê Khắc Thanh Hoài, Trang Thanh Trúc, Bảo Trâm, Hoàng Kim Chi ,hay các ca sĩ trẻ như Ngọc Lan, Ý Lan, Linda Trang Đài, Như Quỳnh, Dalena, Thanh Hà, Tuấn Anh, Tuấn Vũ, Mạnh Đình, vv…

Băng nhạc đã được sản xuất quá nhiều. Rồi tới CD, VCD, DVD đủ tất cả các loại . Các trung tâm băng nhạc « mọc » lên như nấm . Từ những cuốn băng đầu tiên được thu ở hải ngoại của Thanh Thúy khoảng tháng 4, năm 1976 cho tới ngày hôm nay , bìa băng đã ghi nhận một sự tiến bộ vượt bực từ cách trình bày trang nhã, đơn sơ đến phần chữ nổi, đến những tấm hình ca sĩ hay « người đẹp » chụp rất « hấp dẫn » . Kỹ thuật trình bày có tiến bộ. Kỹ thuật thu thanh tân kỳ hơn . Một vài trung tâm thu băng đầu tiên do nhạc sĩ Việt đứng ra làm chủ như Trung Tâm Tùng Giang, trung tâm Anh Tài . Cả hai Tùng Giang và Anh Tài đều là nhạc sĩ nên họ chú trọng đến kỹ thuật âm thanh nhiều dù rằng người mình vẫn còn mắc phải bịnh để quá nhiều « écho » .

Trong thập niên 80, thị hiếu của người mua băng nhạc có vẻ « thoái bộ ». Qua những cuốn băng được xuất bản từ giữa năm 1985 cho tới 1989, tôi chỉ thấy hình bìa với những cô gái Việt Nam đẹp thì không chỗ chê, nhưng càng ngày càng ăn mặc hở hang . Nếu người mua chỉ thích mua vì hình bìa « hở hang » khêu gợi thì chắc người đó sẽ không để ý tới nghệ thuật âm nhạc của cuốn băng đó .

Lý do biết tới nhạc sĩ Vô Thường

Tình cờ đọc trên báo Hồn Việt phát hành tại Glendale, Quận Cam, Cali hồi tháng 5 năm 1987, tôi thấy có một bài quảng cáo 2 cuốn băng chuyên về tây ban cầm do anh Vô Thường độc tấu các bản nhạc quen thuộc của giới nghe nhạc Việt Nam . Tôi tự hỏi : » Vô Thường là ai vậy cà ? » Cái biệt hiệu cũng lạ nữa Tại sao lại Vô Thường ? Như vậy có nghĩa là « không có bình thường » hay là « Khác thường », « Dị thường », « Bất thường » ?

Tôi tự đánh dấu hỏi trong đầu hoài . Anh này đâu có gì là người « không có bình thưòng » mà chắc cũng không phải là người « khác thường ». Theo tôi hiểu chữ « Vô Thường » có nghĩa là « lúc có lúc không » hay « biến cố thình lình đến » theo định nghĩa cua ông Đào Duy Anh trong quyển Hán Việt tự điển . Anh Vô Thường đàn tây ban cầm hồi nào mà tôi không bao giờ nghe tiếng biêt tên ? Tôi chỉ biết có anh chàng trẻ tuổi nổi tiếng bên Mỹ tên là Trịnh Bách hay anh Lê thành Đông, giáo sư Tây ban cầm ở Pháp, hay anh Hoàng Ngọc Tuấn ở Sydney bên Úc mà thôi . Anh này là ai mà mãi tới bây giờ mới xuất đầu lộ diện ???

Thế là tôi liền viết thơ cho anh Vô Thường để nhờ anh ấy gởi cho tôi mấy cuốn băng do anh tự sản xuất lấy, và tự trình diễn . Rồi một hôm , tôi nhận được 2 cuốn băng tựa đề là « Ru Khúc Mộng Thường » 1 và 2 .

Ngồi lắng nghe cuốn « Ru khúc Mộng Thường » 1, những âm điệu của các nhạc phẩm quen biết của Trịnh Công Sơn, Cung Tiến, Trần Định, Đoàn Chuẩn, Phạm Đình Chương qua ngón đàn tây ban cầm của anh Vô Thường gây cho tôi từ ngạc nhiên nây đến ngạc nhiên nọ . Người này là ai mà có ngón đàn có hồn như vậy mà mình chẳng bao giờ quen hay biết tới ? Nghe một lần, chưa đủ để nhận định . Nghe lần thứ hai, rồi lần thứ ba . Càng nghe càng thấm. Tiếng đàn chạy khắp cơ thể, vào tận trong tim não . Càng về khuya, tiếng đàn càng ảo não, như gợi cho tôi một hình ảnh đau buồn, một tâm hồn tuyệt vọng, một ảo thanh của thế giới huyền mộng chứ không phải là « mộng thường » của một anh chàng mang tên là Vô Thường . Tôi không muốn để đầu óc chuyên phân tách nhạc ngữ của tôi làm chi phối tôi mà tôi muốn để tâm hồn tôi bay theo tiếng đàn . Quên đi kỹ thuật mà chỉ nhắm vào tình cảmû, để tìm hiểu con người yêu nhạc, muốn mượn tiếng đàn của mình để nói lên một cái gì đó . Và chính « cái gì đó » làm cho tôi tò mò muốn tìm hiểu thêm về con người, về hứng nhạc của anh nhạc sĩ có tên khá đặc biệt là VÔ THƯỜNG .

Vài dòng về thân thế anh Vô Thường

Anh tên thật là Võ Văn Thường, sinh năm 1940 tại Phan Rang, đỗ khóa 9 trường sĩ quan Thủ Đức, phục vụ ngành tâm lý chiến . Lúc nhỏ, anh rất yêu nhạc, có thể nói là mê nhạc nhưng không có phương tiện để học nhạc vì nơi anh ở không có trường quốc gia âm nhạc như Saigon và Huế . Cho nên anh tự học đàn lấy một mình . Nhờ có khiếu, anh đánh đàn măng cầm (mandoline) rất khá, và đã chiếm giải « người đánh đàn mandoline hay nhứt của quân khu » vào năm 1962 .

Tên VÔ THƯỜNG đã được xuất hiện từ lúc đó, nhưng chỉ được một số người trong binh chủng biết đến mà thôi . Anh cũng có giao dịch và gặp gỡ những tay đàn mandoline nổi tiếng ở Việt Nam lúc đó như Pierre Trần ( Trần Anh Tuấn), Lê Duyên , Khánh Băng, Nguyễn Mạnh, Đức Qưê, Văn Lạc. Cũng như nhạc sĩ Khánh Băng, anh chuyển từ mandoline qua tây ban cầm vào năm 1966 . Có một điều là anh đàn tây ban cầm bằng tay trái, ngược đối với tất cả cao thủ đàn ghi-ta. Tuy vậy anh cũng thường xuyên đàn trong một số ban nhạc ở các club Mỹ tại Phan Rang , nơi anh làm việc ở tại trung tâm Bình Định phát triển ở tòa hành chánh Ninh Thuận .

Cuộc đời binh chủng cũng như văn nghệ của anh tưởng cứ như thế mà tiến triển một cách trầm lặng. Nào dè 30 tháng 4, 1975 đến với sự ..., anh đã phải tự tháo thân , không kịp đem theo vợ và hai con gái trên con đường tạm dung . Anh đã theo lớp người Việt đầu tiên đến xứ Mỹ .

Không biết làm nghề gì trong giai đoạn đầu của cuộc sống mới, anh mới nẩy ra ý mở một cửa hàng bán bàn ghế, tủ giường . Anh trở thành ngưới Việt đầu tiên hành nghề này tại vùng Quận Cam . Từ đó cho tới năm 1987 anh làm chủ tiệm Kim’s Furniture ở Santa Ana, California . Có một dạo, anh mở tới 5 tiệm nhưng vì coi không xuể, lớp vì có máu văn nghệ mạnh quá, anh mới «thử thời vận » hùn với một người bạn mở một khiêu vũ trường mang tên là RITZ vào tháng 3, năm 1983. Nhưng tới tháng 7, 1984, sau 16 tháng « lăn lóc » có dịp thù tạc chén anh chén em, anh đã nhường khiêu vũ trường RITZ lại cho Ngọc Chánh, trưởng ban Shotgun, để quay về nghề bán bàn ghế như trước .

Tuy không có hợp mặt cùng anh em nghệ sĩ trên sân khấu, anh vẫn tiếp tục mượn tiếng đàn tây ban cầm để dạo những khúc nhạc của thời vàng son của miền Nam . Không những nhạc Việt mà còn cả nhạc ngoại quốc . Trong một lá thơ anh viết cho tôi, anh đã kể như sau : « tôi đàn tay trái, thành ra phải học mò và đàn lấy một mình khi còn nhỏ . Không học ký âm pháp nhiều, chỉ quọt quẹt chút ít, nên đôi khi nhìn bản nhạc mà đàn thì chẳng ra hồn . Tôi chỉ ân hận những ngày còn nhỏ vứt đi những thời giờ quý báu . Thành ra cho tới bây giờ, nghĩ cũng muốn để đi vào khuôn khổ . Tôi kỳ vọng gởi hồn vào những bản nhạc những khi hứng đàn, hát và viết nhạc .. Đền bù vào đó, tôi rất nhớ dai và dễ học . Những bản nhạc nghe qua một lần hai lần là tôi mò ra và đánh được, dầu không đúng hẳn 100 % ».

Rồi một ngày chủ nhật 19 tháng 4, 1987, tại quán Phở Ngon ở quận Cam, Cali, anh Vô Thường đã cho trình làng hai cuốn « Ru khúc mộng thưòng » 1 và 2, kết quả của tiếng đàn tây ban cầm mà anh đã để hết tâm hồn cho hai đứa con gái của anh đã đòi hỏi anh đàn cho chúng nghe vì khi anh ra đi, chúng chỉ mới có 6 và 4 tuổi . Giờ đây đãø 18 tuổi và 16 tuổi xuân xanh .

Hai cuốn băng trình làng với sự hiện diện của 200 bạn bè đã gặt hái một kết quả tài chánh và nghệ thuật rất đáng kể . Anh đã dành số tiền 800 Mỹ kim bán băng buổi ra mắt để tặng cho Ủy ban cứu trợ quốc tế (International Rescue Committee) để giúp những trẻ mồ côi tại các trại tỵ nạn Đông Nam Á .

Băng của Anh đã được tái bản nhiều lần, hơn hẳn những băng nhạc « chuyên nghiệp » và báo chí đã cho hiện tượng đó là « ngựa về ngược ». Anh tiếp tục cho trình làng thêm hai cuốn băng khác vào tháng 6 với tựa đề « Hạnh phúc nửa vời » gồm những bản nhạc do Anh sáng tác qua một số giọng hát có tên tuổi trình bày, và một cuốn « Hải Âu » do ca sĩ và nhạc sĩ Phạm Hoàng Dũng phụ trách .

Con đường âm nhạc anh đãø dấn thân vào chỉ mới có mấy tháng trong năm 1987 mà đã gây một tiếng vang. Và dư âm đã vang dội cho tới ngày anh ra đi vào tháng 4, 2003 sau nhiều tháng chống trả với tử thần vì bịnh ung thư , 16 năm thành công với hơn 120 CD đã lưu lại cho hậu thế .

Vô Thường: Ca sĩ và Nhạc sĩ

Anh Vô Thường có viết cho tôi rằng anh không phải là ca sĩ hay nhạc sĩ gì cả . Giọng anh thì khàn, loại « khao khao vọng cổ », nếu không nói là « giọng vịt đực ». Nhưng anh Vô Thưòng đâu có biết rằng giọng hát đó rất khó tìm, vì nó lạ, vì nó khác giọng thường nghe, vì chất nhựa của thuốc, của rượu đã quện lại thành một loại giọng của người đã từng lăn lóc trong trường đời .Đó là cái may mắn của anh mà anh Vô Thường không biết hay không muốn biết .

Ở Pháp có ca sĩ Charles Aznavour cò một giọng hát the thé, hát lên cứ rung hoài. Vậy mà « ăn khách » đến nỗi anh ta phải tìm hãng bảo hiểm giọng hát của anh ta . Ở Mỹ có Louis Amstrong cũng nhờ có giọng khàn đặc biệt mà thế giới thần tượng hóa trong lĩnh vực nhạc Jazz . Nhờ vào cái tâm hồn rất phong phú mà khi anh Vô Thường hát , tiếng hát đó dễ đi sâu vào lòng người nghe, như truyền đi những gì anh muốn nói qua lời ca, qua tiếng nhạc .

Lúc đó tôi chưa gặp anh Vô Thường . Tôi chỉ nghe giọng hát, nghe lời nhạc anh viết , tôi mường tượng con người đã bị đời cho nhiều « vố » đau điếng nên xuyên qua giọng hát , tôi có cảm tưởng một bầu trời bi quan, chán chường, tuyệt vọng, một khung cảnh u sầu, uất hận .

Bản nhạc anh vừa sáng tác vào tháng 8, 1987 với tựa đề « Giọt nước mắt lưu đày » gói ghém nỗi lòng của anh .

Đêm thức giấc quanh đây trời đất lạ

Ta một mình biết nói với ai đây

Bao ưu phiền ray rứt bấy lâu nay

Thân lạc loài viễn xứ mấy ai hay.

Giòng nước mắt no đầy kiếp lưu đày

Ly rượu này chưa uống sao ta say ?

Một đoạn khác của bài hát nói lên tâm tư của anh

Bây giờ đây, bên kia đại dương cha ta nhục nhã đói

Bây giờ đây, lao tù giam tù nhân đến mấy kiếp

Bây giờ đây căn nhà hoang mẹ ta vừa nhắm mắt

Chiếc quan tài, hay manh chiếu rách gói thân mẹ ta

Ôi trẻ thơ, ôi đàn con đang lang thang ngoài phố trời,

Đi về đâu, không ngày mai, tương lai là bóng tối,

Saigon ơi ! Saigon ơi ! Thay tên và hấp hối

Xác bạn bè, ngã xuống không mồ chôn .

Cuốn băng « Hạnh phúc nửa vời » của anh Vô Thường phát hành giữa năm 1987. Tất cả những nhạc phẩm trong cuốn băng đầu tay có tính cách « chuyên nghiệp » hơn qua các giọng ca đầy triển vọng của Uyên Lan, Lê Uyên, Phạm Hoàng Dũng, Việt Dzũng, Hằng Nga, Ngọc Giao, Như Mai và Vô Thường . Nữ ca sĩ Uyên Lan , một tài năng mới xuất hiện, trước kia ở Houston, nay đã dời đô về Cali, có một giọng hát nghiêng về « alto » hơn là « soprano ». Đa số nữ ca sĩ Việt đều có giọng cao « soprano ». Bản nhạc « Hạnh phúc phù du » cũng như bài « Hạnh phúc nửa vời » đã được Uyên Lan diễn tả với tất cả tâm hồn làm người nghe như lắng đọng trong không gian hư vô .

« Hạnh phúc nửa vời vì không trọn vẹn, vì bên em mà nửa hồn anh như cùng mềm . Khách khoảng thương quê hương vì mòn mỏi đợi chờ , mơ một ngày trở lại . Anh thốt gọi tên em trong câm lặng. Hạnh phúc phù du, hạnh phúc nửa vời » . Đó là lời anh Vô Thường khơi mào vào đầu cuốn băng .

Hạnh phúc nửa vời, qua nhịp điệu habanera chậm buồn, tôi có cảm giác anh Vô Thường muốn gởi trọn nỗi lòng của anh trong tiếng hát của Uyên Lan :

Có bao giờ anh khóc một mình

Có bao giờ anh thương nhớ cuộc tình

Một đêm mưa, mưa đêm dĩ vãng

Đến bên anh, lại vuốt vai gầy

Lời tính đầu , cho nhau bỡ ngỡ

Chút ngây thơ, tình thuở dại khờ

Có bao giờ em nhớ trong đời

Có bao giờ em tiếc nuối một thời

Bài nhạc sầu yêu thương với nhớ

Nhớ đêm mưa là nhớ mãi một người

Trong cuốn băng «Hạnh phúc nửa vời », bài tôi thích nhất có lẽ là bản nhạc « Tình khúc cho Saigon » được Lê Uyên diễn tả rất đậm đà, chân tình trong một giọng hát nồng ấm . Cặp Lê Uyên Phương giờ đây không còn nữa . Phương tức Lộc đã ra người thiên cổ sau khi hai người đã xa nhau một thời gian. Lê Uyên hiện vẫn còn hát và điều khiển quán Cà phê LUP, nơi tụ họp của những người làm văn nghệ tại Quận Cam, Cali . Dòng nhạc của bài « Tình khúc cho Saigon » nghe như đi nhẹ vào hồn, như dìu ta về dĩ vãng của thời Saigon xa xưa .

Saigon ơi, chớp mắt mười năm qua,

Đời tha hương vẫn thấy buồn trong ta

Giờ lưu vong, mang kiếp sống xa nhà,

Saigon ơi, còn đó ơi xa thật xa

Mười năm trời, ôi nhớ quá Saigon tôi

Đầy đau thưong trống, vắng và đơn côi

Và hôm nay, lê thân xác nơi quê người

Bầy chim non lạc tổ quên lối về

Ngày trôi đi, tôi cứ ngỡ ngày về không xa

Mà mười năm qua, ta hỏi đã được gì cho ta

Nhìn lại ta vẫn sống kiếp xa nhà

Saigon ơi, còn đó nhưng xa thật xa

Dù nơi đây ai có sống đời yên vui

Một mình tôi, tôi vẫn thấy lòng buồn không nguôi

Dù hôm nay tôi sống sót nơi que người

Tim yêu cuối đời, tôi xin gửi hết lại SAIGON tôi

Tất cả những bản nhạc (11 bài tất cả) đều được thể hiện qua hai chủ đề : thương nhớ quê hương , và nuối tiếc hạnh phúc mà vì hoàn cảnh đất nước anh đã mất đi và tuyệt vọng trong kiếp sống lưu đầy .

Anh đã bị đời dày xéo . Nếu còn đươc giây phút nào để nói về thân phận , về cuộc đời trên giấy bút , trên âm nhạc, trên văn thơ, thì anh Vô Thường sẽ không ngần ngại .

Nhục nhã của 16 năm làm lính, mất « quê hương », mất gia đình, mất tất cả, lại thêm một nhục lớn là phải ở xứ lạ quê người. Đời chỉ được một lần sinh ra và chết, nhưng bổn phận làm người và tình không còn nữa . Anh Vô Thường đã tâm tình với tôi rằng :

« Tôi xin được nói những khi còn có thể nói,

Tôi xin được viết những khi tôi còn có thể viết,

Xin còn đủ lý trí để nhận định và không gì thay đổi

Dù sang hay hèn,

Nghèo hay giàu,

Dù có danh hay không ? »

Đúng như nhà Phật đã nói : « Sắc sắc không không . Không tức thị Sắc . Sắc tức thị Không ».

Cuộc đời của anh Vô Thường được gói ghém qua mấy câu

« Một quê hương trước khi nhắm mắt không hiểu còn có thấy lại hay không ?

Một cuộc đời toàn những hạnh phúc phù du, người đây, vợ và con một ngã, của 12 năm

Ước muốn chi nhiều, rồi cũng bấy nhiêu thôi . »

Khi Anh sang thăm chúng tôi tại Paris vào đầu thập niên 90, anh Vô Thường giới thiệu Tín Hương, một người đàn bà miền Trung rất đẹp . Một bài nhạc đã được viềt ra trên đất Pháp, dọc sông Seine, giữa thành phố Paris hoa lệ .

Một chút tình bỏ quên

Đầu cơn mưa mùa hạ

Em lạc bước chân xa

Paris dường như đã

Nghe tình lên trong ta

Từ Anh lặng lẽ tới

Cho nhung nhớ đầy vơi

Cho mộng tràn chăn gối

Hao gầy trái tim côi .

Một chút duyên để nhớ

Một chút tình để quên

Một thoáng thơ mộng vỡ

Nửa vời hạnh phúc ơi

Đừng trách nhau lầm lờ

Dù tình ta lỡ lầm

Một chút ân tình vỡ

Tình buồn mãi trăm năm

Từng đêm mưa hững hờ

Em xuống phố ngẩn ngơ

Paris tình muôn thuở

Nhớ thương Anh dại khờ

Hàng cây sầu im tiếng

Hiu hắt bên sông Seine

Có một lần Anh đến

Nhớ chút tình bỏ quên

Bạch Yến đã dịch bài thơ của anh Vô Thường ra tiếng Pháp vài năm sau với tựa « Souvenir d’un amour oublié »

On s’est rencontés

Un beau soir d’été

Au coeur de Paris

Notre amour est né

Depuis je te vois

En rêve chaque nuit

Et ne pense qu’à toi

Qui toujours me fuis

Cet amour si beau

Si tendre et si doux

Où l’on s’aime trop

A s’en rendre fou

Si tu pars un jour

Me laissant sans toi

O ! Mon bel amour

Je ne te suivrais pas

Paris et la Seine

Bercent mon âme meurtrie

Qu’importe ma peine

Je veux que tu ris

Que tombe la pluie

Que règne l’ennui

Nos beaux souvenirs

Deviendront ma vie

Ít lâu sau , anh loan bào tin anh lập gia đình . Chúng tôi có sang Cali mấy lần gặp anh và Tín Hương . Anh đã giúp và khuyến khích Tín Hương sáng tác nhạc . Và Tín Hương đã thực hiện được hai CD . Cuộc tình tưởng như sẽ tốt đẹp như bài thơ . Nhưng có ai ngờ là vào cuối năm 1999, Tín Hương và anh không còn chung sống với nhau . Anh Vô Thường có buồn thật nhưng sau đó , anh tìm lại nguồn vui và đã cùng anh Lữ Mộc Sinh sáng tác một nhạc phẩm « Từ lúc yêu em » .

Anh vẫn tiếp tục sản xuất CD nhạc khiêu vũ, nhạc ngoại quốc, nhạc để nghe , loại nhạc ûkhông lời » mà anh đã tạo một chỗ đứng « không đối thủ ». Nhạc của anh đàn đã đi vào thị trường Mỹ . Mỗi tuần anh nhận được nhiều thơ hỏi mua, hoặc viết lời khen anh , cám ơn Anh đã mang lại cho họ những giây phút êm ái qua những ca khúc du đương .

Thỉnh thoảng Anh mang thơ của những người ái mộ người Mỹ từ khắp xứ Mỹ đưa cho tôi đọc để cùng chung vui với Anh .

Anh Vô Thường đã thành công mang hai đứa con gái Diễm và Khanh sang Mỹ và đã giúp cho hai cháu có một nghề chắc chắn và cả hai đều lập gia đình với hai chàng rể thật dễ thương . Anh đã hoàn thành sứ mạng của một người cha trước khi nhắm mắt . Tôi có gặp anh lần chót vào tháng 10 , 2001 tại San Jose khi chúng tôi sang diền . Anh tuy ốm nhưng vẫn còn tếu như mọi khi . Anh có trở về Việt Nam lần chót để thực hiện CD « Tình Ca Vô Thường / Giọt Nước Mắt Vô Thường » qua tiếng hát của Quỳnh Lan, Đức Minh, Vô Thường và bài « Nhớ chút tình bỏ quên » do Bạch Yến hát cả hai lời Việt / Pháp . Đây là dĩa CD với nhạc và tiếng hát Vô Thường và là dĩa « có lời » nhưng chưa kịp « kiếm lời » là anh đã ra đi . Bạch Yến đến thăm Anh lần chót vào ngày mùng 1 Tết Quý Mùi ( tháng 2, 2003) , hai tháng trước khi anh lìa trần

Anh Vô Thường đã trở về với cát bụi , nhưng Anh đã để lại cho đời một số sáng tác nhạc, hàng trăm dĩa CD ghi lại tiếng đàn ghi-ta tay trái bất hủ của anh . Anh ra đi nhưng đã để lại bao tiếc thương một người bạn tốt với bạn, với người đồng hương (Anh đã đóng góp rất nhiều cho các cơ quan từ thiện qua số dĩa CD và băng nhựa anh tặng ), với đất nước .

Những sáng tác mới của anh Vô Thường là những điểm son trong làng nhạc Việt . Sự đóng góp của anh Vô Thường , tuy không to tác nhưng rất có ý nghĩa vì anh viết nhạc đặt lời rất thành thật tự đáy lòng phát ra . Anh Vô Thường là một ngôi sao sáng , một hiện tượng trong làng tân nhạc Việt ở hải ngoại .

Trần Quang Hải ( Paris, mùa thu 2003)

--------------------------------------------------------------

Vài dòng về người nghệ sĩ quá cố Vô Thường

:::Nguyễn Ngọc Chấn:::

Tình cờ đọc được mẩu thông báo nhỏ của cháu Võ Diễm Khanh trên các báo, tôi mới có điện thoại, liên lạc, hỏi thăm hai người con của bạn tôi, nhạc sĩ Vô Thường. Từ ngày anh bỏ lại cây đàn guitar, tạm biệt bằng hữu, giã từ cõi tạm, tất cả sự nghiệp một thời phiêu lãng anh để lại cho hai cháu Diễm và Khanh, vừa đoàn tụ với bố được vài năm. Còn 2 tháng nữa là giỗ đầu của anh. Ngày 26 tháng 4, năm 2003, tôi còn nhớ thật rõ, bạn hữu đến giã biệt anh rất đông vì ngày tiễn anh là ngày 30 tháng 4, kỷ niệm sự mất mát lớn hơn của một quê hương dấu yêu.Vô Thường đã an nghỉ bên cạnh khu nghĩa trang quân đội, hàng năm, các chiến hữu của anh và chúng tôi sẽ tới thắp nhang, khói hương ấy sẽ được làn gió lùa vào Little Saigon, nơi anh và tôi đã tới định cư từ những ngày đầu của cuộc đổi đời bi thảm.

Vô Thường không xa lạ gì với người Việt Nam, khán thính giả thương mến anh anh đã vượt ra lằn ranh chủng tộc. Ngón đàn guitar của anh đã và đang réo rắt trong những cộng đồng bạn, Mỹ, Mễ, Miên, Lào, Ðại Hàn. Một sự tình cờ thích thú làm tôi vui lây cho đến nay; Khi có dịp đi Mễ chơi, tôi vào một nhà hàng ở Ensenada, khung cảnh hoàn toàn Mễ nhưng nghe âm vang nhạc guitar phát ra từ chiếc máy CD tôi tại thấy hơi quen quen. Tò mò hỏi, senorita Mễ mượn ông chủ cái CD đưa ra cho tôi xem, đó là một đĩa nhạc của bạn tôi, Vô Thường với chữ ký bằng bút lông đã cũ làm cho tôi cảm động. Chủ quán lân la ra ngồi tán dóc rất thú vị. Theo lời giải thích “bằng tay” của anh, vùng này đã có nhiều người Việt Nam qua chơi hàng tuần, có người còn lập nghiệp ở đây luôn, họ mang theo đĩa nhạc, thấy nhạc guitar của Vô Thường nghe gần gũi, họ nhờ mua giúp để phát cho khách quốc tế thưởng ngoạn.

Vô Thường đã từng là một thương gia thành công trong ngành furniture. Có lúc mình anh làm chủ đến 5 tiệm, thế nhưng, máu nghệ sĩ của anh còn cao hơn cả đầu óc thương mại. Lựa đúng thời cơ, Vô Thường nhảy ra mở vũ trường đầu tiên của người Việt hải ngoại: Khiêu vũ trường Ritz vang bóng một thời vào năm 1985-1986. Hai năm sau không kèn không trống anh nhượng Ritz lại cho nhạc sĩ Ngọc Chánh để chuyên trị ngón sở trường, đó là tự sản xuất băng, đĩa nhạc độc tấu guitar.

Ngón đàn guitar của anh rất bất thường vì, trong số nhạc sĩ guitar thế giới đánh đàn tay trái, chỉ có 15 người, và những người kia không được nhiều người biết tới. Thoạt đầu anh tự học đàn mình ên, những lúc ngồi rảnh, ở tiệm furniture, anh mang cây đàn guitar thùng ra khẩy chơi, ít lâu sau bạn bè khuyến khích anh thu vào cassette, tặng những khách hàng thân hữu bỏ nghe lúc lái xe. Bỗng dưng nhạc độc tấu của anh lại trở nên thông dụng và lan rộng vào những quán café, nhà hàng. Thính giả nồng nhiệt khen ngợi mở cho anh một con đường mới là thu thanh qui mô hơn vào băng và dĩa CD. Thời cực thịnh của Vô Thường tự biên tự diễn được 140 cuốn.

Tác phẩm của anh được bà con mọi giới đón nhận. Ở Việt Nam, nhạc Vô Thường được phổ biến khá rộng. Người kẹt lại sau 1975 ái mộ nhạc Vô Thường nhiều nhất, vì điệu nhạc đã quá quen thuộc, các nhà sản xuất khác không dám thu thanh lời “nhạc phản động”, thính giả quay ra nghe nhạc Vô Thường và chuyền tay nhau làm sống lại một thời vàng son nhạc vàng trước năm 1975.

Ngoài chuyện chơi đàn, Vô Thường cũng sáng tác một số ca khúc tình cảm ướt át, anh rất muốn phổ biến cho bằng hữu nhưng, có “những niềm riêng” chưa kịp nói hết thì cơn bạo bệnh bất thần chụp xuống làm cho anh phải bỏ ngang mọi dự án. Ðiều ước nguyện sau cùng anh là đoàn tụ với hai con gái vị thành niên đã xa cách từ năm 1975. Các cháu mới sang được vài năm thì Vô Thường lâm bệnh, anh tự biết cơ thể mình có những triệu chứng chẳng lành. Dù cố che giấu nhưng các cháu cũng biết, ngày chia tay với người cha đã gần kề. Những ngày còn lại, Vô Thường huấn luyện hai con việc thu thanh, in ấn ngay trong cái studio tại nhà, rất trung thực, anh trăng trối đó là gia tài duy nhất của cha để lại cho hai con.

Ngày Vô Thường giã biệt, hàng trăm anh chị em nghệ sĩ, chủ trung tâm, đến tiễn đưa thật cảm động. Ai cũng thấy mủi lòng xót thương cho hai cháu gái vừa đoàn tụ thì bố đã vội bỏ đi. Lúc sinh thời, Vô Thường hòa nhã, thân thiện với mọi người. Khi mất đi chắc hẳn bạn bè của bố, sẽ mãi mãi đứng bên cạnh yểm trợ các cháu.

Bất thần đọc lời thông báo của hai cháu Diễm, Khanh, tôi bàng hoàng nghĩ tới lúc chia tay, và lời hứa sẽ giúp các cháu. Các cháu cho biết có vài trung tâm đã sao chép và phát hành CD nhạc hòa tấu guitar của Vô Thường không có sự đồng ý của các cháu. Ðây là việc làm không lương thiện của các bậc cha chú đang cướp chén cơm manh áo của cháu con. Khi tiếp xúc với Diễm Khanh, các cháu rất tế nhị không cho biết danh tánh trung tâm nào, các cháu chỉ xin những trung tâm ấy hãy nghĩ tới bố cháu mà chừa lại một ngõ sống cho các cháu. Ðã va chạm với cuộc sống hiện tại, từ ngày bố mất, các cháu cũng được nhiều bà con chỉ bảo, biết cách nhờ cơ quan công quyền nào đứng ra bảo vệ miếng ăn. Nhưng, dĩ hòa vi quí, các cháu chỉ xin các trung tâm đang làm việc không phải, hãy ngưng tay, để các cháu khỏi nhờ đến luật pháp.

Giữ lời hứa với người bạn quá cố, tôi khẩn thiết xin các trung tâm đang sao chép trái phép các CD, băng nhạc của Vô Thường hãy lắng nghe tiếng nói của hai cháu Diễm Khanh. Thính giả mến thương người nhạc sĩ tài hoa này, xin hãy tiếp tay, giúp các con anh bằng cách mua băng trực tiếp từ:

Vo Thuong Entertainment
9353 Bolsa Ave # K (M 72),
Westminster, California
Ðiện thoại: 714-839-2950


Vô Thường chụp chung với giáo sư Trần Văn Khê


Vô Thường chụp chung với giáo sư Trần Quang Hải