Wikipedia Tết Đoan Ngọ
What does these names mean? Literally, Tet refers to festival, Doan means the start, Ngo is the seventh animal of the Chinese zodiac- the horse. Doan Ngo festival is also known as Tết sâu bọ (sâu bọ = worms, pests) or Tết tháng 5, to be celebrated on the 5th day of the 5th lunar month.
The name “Tet sau bo” derives from the fact that farmers, on this day, get rid of all pests to start growing their crops for the new season. Therefore, creatures and people must become stronger in both their health and their souls to overcome this. On this occasion, the whole family have to get up early and eat fermented sticky and fruits. The worshipping is held at noon, hour of Ngo. The tradition of eating dumplings, especially lye water dumplings, extends from the belief that the dumplings will cleanse one’s body of any unwanted “parasites”.
Two irreplaceable dishes
The two traditional types of food to be eaten on this holiday are banh u and com ruou. Banh u is pyramidal sticky rice cakes wrapped in banana leaves. They are often stuffed with beans and banana leaves’ essence, creating its dominant flavor.
Com ruou, which literally translates as “rice wine,” are little balls of fermented rice bathed in wine. Com ruou is associated with the myth telling that a long time ago, there were two orphan brothers living together in a small village. They were popular among the locals for their intelligence and kindness. Also, in that village, there were two snakes Thanh Xa and Bach Xa, which after long lives, turned into spirits. Falling in love with the brothers, they transformed themselves into beautiful ladies to lure the men. Their desire soon became true, Thanh Xa got married the older brother and Bach Xa the
[Com ruou]
Com ruou
They lived happily together until the men grew unhealthy each passing day, scared of daylight and lived in festering darkness. The locals suspected the presence of a bad spirit, and one day, luckily, a Taoist hermit passed by the village. After being told the affliction, he conducted some spirit type tests and found out that the men’s house had a case of the evils. Brewing a wine potion, he told the locals to feed it to the men. The brothers must eat the potion’s solids and liquids in the early morning of the next fifth day of the fifth lunar calendar. As soon as the men tucked into their special breakfast, their wives were turned into their real appearance of snakes, before disappearing in a puff of smoke, freeing the brothers. Since that day, people have eaten “ruou nep” on Killing the Insect Day, in the hope of driving away bad spirits.
The process of making Com ruou is not quite complicated but time-consuming. In order to have good com ruou in Doan Ngo Festival, the famers must harvest the reaped rice from a paddy, dried and pounded carefully to keep the most nutritious part of the rice. At first, the rice is steamed twice for about 30 minutes and left for a while to get cool. After that, It is mixed with yeast, before being left for two or three days to ferment, depending on the weather. Com ruou is eaten early on this day to fight the “worms” in one’s stomach.
Just try it, you will see that Com ruou brings you a strong and quite delicious taste. In the Vietnamese traditional concept, com ruou can kill any parasites in the body. Vietnamese people, from adults to kids, mostly like eating com ruou, yet, adults are more inclined to gain its curing effects with a grain of salt.
Up to now, besides the Lunar New Year Holiday, Doan Ngo Festival plays a significant role in every Vietnamese life for practical and holy meanings. Enjoying the atmosphere of Doan Ngo Festival, you will get to know more about its value and spirits.
Tết Đoan Ngọ ý nghĩa và tập tục
(NgườiCaoTuổi) Hằng năm, nhiều địa phương trên khắp nước ta, cứ đến mồng 5 tháng 5 âm lịch lại tổ chức ăn Tết Đoan Ngọ.
Vậy Tết Đoan Ngọ là Tết gì? Theo sách “Phong thổ kí” thì Tết Đoan Ngọ được gọi là Tết Đoan Dương. Đoan Ngọ là bắt đầu giữa trưa (Đoan: mở đầu, Ngọ: giữa trưa). Còn Dương là mặt trời, là khí dương, Đoan Dương có nghĩa là bắt đầu lúc khí dương đang thịnh.
Sở dĩ Tết này gọi là Tết Đoan Ngọ, chính vì tháng 5 là lúc bắt đầu trời nắng to, khí dương đang thịnh như mặt trời vào lúc giữa trưa. Theo quan niệm Đông phương thì phương Nam là chính ngọ, mà ngọ là ngôi dương cho nên Tết này gọi là Tết Đoan Dương. Ở Trung Quốc, họ gọi Tết Đoan Ngọ là Tết Trùng Ngũ vì là hai con số 5 gặp nhau, mồng 5 tháng 5.
Ngày xưa, lúc ban đầu, ngày Đoan Ngọ chỉ là ngày dân chúng cúng lễ để đánh dấu một thời tiết mới, mừng sự trong sáng, quang đãng. Hơn nữa, giữa tiết hạ vì oi bức thường có bệnh thời khí nên người ta hay cúng lễ để cầu an. Về sau này, để thêm ý nghĩa, người ta lấy ngày đó làm ngày kỉ niệm Khuất Nguyên và các thầy thuốc cũng nhân ngày đó để kỉ niệm hai chàng Nguyễn Triệu và Lưu Thần vào núi Thiên Thai hái thuốc.
Khuất Nguyên làm chức Tả Đồ nước Sở dưới triều vua Sở Hoài Vương bên Trung Quốc, có tài và liêm chính. Về sau ông bị nhà vua truất bỏ. Để tả nỗi oán than, ông có viết bài thơ Ly Tao nổi tiếng. Đến đời vua Tương Vương, ông còn bị đi đày vì nhà vua nghe theo lời bọn xu nịnh. Ông buồn nhảy xuống sông Mịch La tự vẫn. Hôm đó là ngày mồng 5 tháng 5.
Được tin đó, nhà vua vô cùng hối hận và thương tiếc, người dân làm cỗ đem ra bờ sông ném xuống nước cho ông hưởng.
Còn Lưu Thần và Nguyễn Triệu là hai người đời nhà Hán, nhân ngày Tết Đoan Dương cùng rủ nhau vào núi hái thuốc, gặp hai tiên nữ kết duyên. Sau thời gian nửa năm sống nơi tiên cảnh với vợ tiên, hai người nhớ nhà đòi về. Giữ lại không được, hai tiên nữ đành đưa tiễn chồng về quê cũ. Vì thời gian ở tiên cảnh chỉ có nửa năm nhưng là mấy trăm năm ở cõi trần. Hai chàng thấy phong cảnh quê nhà đã khác xưa, người quen thì đã ra người thiên cổ, hai chàng bèn rủ nhau trở lại cõi tiên nhưng không được. Hai chàng ra đi mà không thấy trở về...
Trong ngày Tết Đoan Ngọ, thuở xưa ở các làng xã có tế thần ở đình, đền, ở thôn, xóm thì cúng ở miếu. Tại gia đình thì sửa lễ cúng tổ tiên và cúng Thổ công. Lễ cúng là phẩm vật toàn trái cây. Riêng các gia đình thầy thuốc còn có thêm lễ cúng Thánh sư.
Sau lễ cúng Tết Đoan Ngọ là các tục lệ như tục giết sâu bọ, tục nhuộm móng chân, móng tay, tục tắm nước lá mùi, tục khảo cây lấy quả, tục hái thuốc vào giờ ngọ, tục treo ngải cứu để trừ tà... Phần lớn các tục lệ trên nay đã được bãi bỏ, chỉ còn giữ lại tục tắm nước lá mùi và tục đi hái lá thuốc. Nhiều địa phương ở ven sông, ven biển thay vì tắm nước lá mùi thì đúng giờ ngọ họ đi tắm sông, tắm biển gọi là tắm mồng 5.
Ở một số nơi còn giữ tục tết thầy học, tết thầy lang trong dịp này để trả ơn sự dạy dỗ của thầy giáo và đền ơn cứu bệnh của thầy lang.
Cũng như nhiều các lễ tiết khác, Tết Đoan Ngọ nguyên sơ từ Trung Quốc truyền sang Việt Nam nhưng đến nước ta được biến đổi mang một hình thức và ý nghĩa văn hoá khác. Những tập tục trong lễ tết được xây dựng trên căn bản nhân nghĩa và đạo đức truyền thống. Những tục lệ tết thầy giáo, thầy thuốc, biếu tặng những người đã tri ân cho mình đã chứng tỏ rằng, lễ giáo của ta rất được tôn trọng và những ân sâu nghĩa trọng không bao giờ quên.
Tết Đoan Ngọ ngày nay, qua mọi biến đổi của thời cuộc vẫn tồn tại trong nhân dân với ý nghĩa thiết thực và thiêng liêng của nó. Ăn Tết Đoan Ngọ, chúng ta cần tìm hiểu giá trị và tinh thần của ngày Tết này...
Nguyễn Nhân Thống
No comments:
Post a Comment